SUMMARY This research conducted experimentally to determine the effect of aquatic exercise program on pain, stifness, strain in physical activity and self efficacy in the individuals with knee and hip osteoarthritis.The population of study consisted individuals with knee and hip osteoarthritis that admitted to Physical Therapy and Rehabilitation Clinic in the Cumhuriyet University Research and Application Hospital. The research sample were included 120 subjects as 60 experiment groups and 60 control groups that were diagnosed as knee and hip. The research data were collected with ACR criteria, Identifiable Information Form, WOMAC Osteoarthritis Index Likert 3.1, Self Efficacy Scale in the individuals with arthritis (ASES).Scales were applied to subjects in the experiment and control groups for three times including the first meeting, intermediate measurement at the fourth week and the last measurement at the end of the eighth week.The aquatic exercise program was applied to individuals in the experiment group for total eight-week for 40 minutes/three days a week. The brochures including routine treatment and clinical procedure were given to the control group. Independent samples t-test, paired samples t-test for comparision in grup, Repeated Measures Anova and the Bonferroni test were used in the analysis of the data. It was determined that in the evaluation within group of the experiment group and the control groups, WOMAC scores of pain, stiffness, the strain in physical activity and total scores gradually decreased at the first, intermediate and final measurements, sub-component and total score of ASES increased and the difference was statistically significant, there was no statistically significant difference in the control group. It was established that in the evaluation between groups of the experiment group and the control groups, WOMAC sub-component and the total scores at the first, intermediate and final measurements were lower in the experiment group than the control group and sub-component and total score of ASES increased. According to these results, it was determined that aquatic exercise program was effective to reduce the pain, stiffness, strain in the physical activity,and to increase the self-efficacy in the individuals with OA at the intermediate measurement at the fourth week, this effect further increased by the end of the program.On the other hand, it was determined that in the evaluation of isokinetic muscle strength measurements of individuals in the experiment and control group within the group and between groups, peak torque values of the isokinetic muscle strength for both the right and left knees flexion and extension more increased in the last measurement than the first measurement and the difference was statistically significant.Keywords: Knee osteoarthritis, hip osteoarthritis aquatic exercise, pain, stiffness, strain in physical activity, self-efficacy, nursing.

ÖZET: Bu çalışma, Diz ve Kalça OA'sı olan bireylerde akuatik egzersiz programının ağrı, tutukluk, fizikaktivitede zorlanmave öz etkililik üzerine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla deneysel olarak yapılmıştır. Araştırma evrenini Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Polikliniğe başvuran diz ve kalça OA'lı bireyler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemine diz ve kalçaosteoartrit tanısı konmuş60'ı çalışma, 60'ı kontrol grubu olmak üzere 120 birey alınmıştır.Verilerin toplanmasında ACR kriteri, Tanıtıcı Bilgi Formu, WOMAC Osteoartrit İndeksi Likert 3.1, ve Artritlilerde Öz Etkililik Ölçeği (AÖÖ)kullanılmıştır. Çalışma ve kontrol grubundaki bireylere ilgili ölçekler ilk görüşmede, dördüncü haftadaki ara ölçümde ve sekizinci hafta sonunda son ölçümde olmak üzere üç kez uygulanmıştır. Çalışma grubundaki bireylere haftada üç gün, 40 dakika olmak üzere sekiz hafta akuatik egzersiz programı uygulanmıştır. Kontrol grubunu oluşturan bireylere ise rutin tedavi ve klinik prosedüründe yer alan broşürler verilmiştir.Verilerin analizinde; iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, grupların kendi içinde karşılaştırılmasında; eşler arasında farkın önemlilik testi, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ve Bonferroni testi kullanılmıştır. Çalışma ve kontrol grubunun grup içi değerlendirilmesinde ilk, ara ve son ölçümdeçalışma grubundaki bireylerin WOMAC ağrı, tutukluk, fizik aktivitede zorlanma ve toplam puanlarının giderek azaldığı, AÖÖ alt bileşen ve toplam puanlarının yükseldiği ve farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğubelirlenmiştir. Kontrol grubunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.Çalışma ve kontrol grubunun gruplar arası değerlendirmesinde, çalışma grubunuWOMAC alt bileşenve toplam puanınıilk, ara ve son ölçümdeki puanortalamalarının kontrol grubuna göre daha azaldığı, AÖÖ alt bileşenve toplam puanlarının ise arttığı saptanmıştır.Bu sonuçlara göre akuatik egzersiz programının OA'lı bireylerin ağrı, tutukluk, fizik aktivitede zorlanmayı azaltmada, öz etkililiği artırmada dördüncü haftadaki ara ölçümde etkili olduğu, bu etkinin program sonunda daha da arttığı belirlenmiştir.Öte yandan çalışma ve kontrol grubundaki bireylerin izokinetik kas gücü ölçümlerininhem grup içi hem de gruplar arası değerlendirmesinde çalışma grubundaki bireylerin sağ ve sol dizlerinin hem ekstansiyon hem de fleksiyonunda yapılan izokinetik kas gücü pik tork değerlerinin ilk ölçüme göre son ölçümde daha da arttığıbelirlenmiş, farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Diz osteoartrit, kalça osteoartrit, akuatik egzersiz, ağrı, tutukluk, fizik aktivitede zorlanma, öz etkililik, hemşirelik.