Many different plants are used to treat various health problems and to have healthier life by people in our country like whole world. In this study, antimicrobial, antioxidant, antidiabetic, antiinflammatory and cytotoxic activities of kormen, cherry stalks and pomegranate peels were investigated. The extraction conditions (temperature, time and ethanol concentration) of phenolic and flavonoid compounds were optimized using the response surface method. At the end of optimization studies; for kormen; 79°C, 28% ethanol concentration and 118 minutes, cherry stalks; 79°C, 35% ethanol concentration and 119 minutes and pomegranate peels; 78°C, 33% ethanol concentration 113 minutes were determined as the optimum conditions. The obtained extracts were found to have high antioxidant and antimicrobial activities. The phenolic compounds of the extracts obtained under optimum conditions were analyzed by HPLC and quercetin (1,32 mg/g) in kormen, sinapic acid (17,62 mg/g) in cherry stalks, caffeic acid (53,28 mg/g) in pomegranate peels were found at high concentration. All three plants extracts were found to have antidiabetic activities, and thus they could be used to control blood sugar. The plant extracts were examined for antiinflammatory activities and all of them were found to have antiinflammatory activity at different rates. Cherry stalks showed the highest inactivation against xanthine oxidase enzyme and pomegranate peels showed the highest inactivation activity against lipoxygenase enzyme. Cytotoxic activities of kormen, cherry stalks and pomegranate peels extracts were observed at different levels against breast and bone cancer cells. Pomegranate peels extracts inhibited both breast and bone cancer cells more than kormen and cherry stalks extracts. The significant cytotoxic effect of kormen extract on the bone cancer cells was also determined. The results showed that the plants investigated in this study had high antimicrobial, antioxidant, antidiabetic, antiinflammatory and cytotoxic activities and could potentially be used as an important source both in the food and non-food industries.

Ülkemizde de, tüm dünyada olduğu gibi birçok farklı bitki halk arasında çeşitli sağlık problemlerini tedavi etmek ve daha sağlıklı bir yaşam sürmek amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada, körmen, kiraz sapı ve nar kabuğunun antioksidan, antimikrobiyal, antidiyabetik, antienflamatuar ve sitotoksik özellikleri araştırılmıştır. İncelenen bitkilerden fenolik ve flavonoid bileşiklerin ekstraksiyon (sıcaklık, süre ve etanol konsantrasyonu) koşulları, cevap yüzey metodu kullanılarak optimize edilmiştir. Optimizasyon çalışmalarının sonunda; körmen için 79°C, %28 etanol konsantrasyonu, 118 dakika, kiraz sapı için 79°C, %35 etanol konsantrasyonu, 119 dakika ve nar kabuğu için 78°C, %33 etanol konsantrasyonu, 113 dakika optimum koşul olarak belirlenmiştir. Elde edilen ekstraktların yüksek oranda antioksidan ve antimikrobiyal aktiviteye sahip olduğu bulunmuştur. Optimum koşullarda elde edilen ekstraktların fenolik bileşikleri HPLC ile analiz edilmiş, körmende kuarsetin (1,32 mg/g), kiraz sapında sinapik asit (17,62 mg/g), nar kabuğunda ise kafeik asit (53,28 mg/g) yüksek oranda tespit edilmiştir. Her üç bitki ekstraktının da antidiyabetik aktiviteye sahip olduğu ve kan şekerini kontrol etmede kullanılabileceğini gösterilmiştir. Bitki ekstraktlarının antienflamatuar etkisi de incelenmiş, her üç bitkinin de farklı oranlarda antienflamatuar etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Ksantin oksidaz enzimine karşı en yüksek inaktivasyon kiraz sapında, lipoksigenaz enzimine karşı en yüksek inaktivasyon ise nar kabuğu ekstraktlarında bulumuştur. Körmen, kiraz sapı ve nar kabuğu ekstraktlarının farklı düzeylerde meme ve kemik kanseri hücreleri üzerinde sitotoksik aktiviteleri gözlenmiştir. Nar kabuğu ekstraktları, körmen ve kiraz sapına göre hem meme kanseri hem de kemik kanseri hücrelerini daha fazla inhibe etmiştir. Körmen ekstraktlarının da önemli oranda kemik kanseri hücreleri üzerinde sitotoksik etkisi tespit edilmiştir. Sonuçlar, söz konusu bitkilerin yüksek oranda antimikrobiyal, antioksidan, antidiyabetik, antienflamatuar ve sitotoksik aktiviteye sahip olduğunu gerek gıda gerekse gıda dışı endüstrilerde, önemli bir kaynak olarak da kullanım potansiyeli olabileceğini göstermiştir.