Countries in globalizing world are divided into two parts: those producing technology and those using technology. While Western world is swiftly shifting to technology intensive sectors, the added value of labor intensive sectors are rapidly falling. Information technology, electronics, communications, biotechnology, super-conductors, new materials, software and robot-automation technology are indicated as the technology of the future.Technology is vitally significant not only for competitive advantages of firms and sectors but also for the competency of countries, thus, it plays a decisive role on development and underdevelopment level in terms of the effects it creates. In addition, small and medium-sized enterprises (SMEs) which are important actors in the economy usually have limited resources due to physical and financial constraints Therefore, supplying the available technologies at the appropriate time by the most appropriate methods and using them commonly is related to not only company strategies but also national policies and priorities. In the scope of the thesis, a strategic decision making support system is developed for determining the competency of companies in technology and this study is a step forward in our country towards fulfilling the need in technology competency analysis thanks to methodological approach that this model has put forward in prior sectors. In order to increase the competency of small and medium-sized enterprises which are currently running in our country, our study which eases the decision making process of companies about implementing or delaying their plans depending on the sectors they are running and/or strategic plans they apply, will be a guide to contribute policy makers and public institutions which have supportive activities and develop policies in this area.Companies recognize technology as a nature of driver for the growth and development, most managers are aware of deploying technology to support strategic business objectives by using technology as an interface. Determining the most appropriate technology project from different alternatives, selecting among alternatives and performing the best one initiates the value creation and a competitive advantage in a serious decision-making process. It is a requirement to specialize in the technology management and accessing new markets with international partners in sector-based transfer of technology. Developed framework introduced in this work is used to create a supportive mechanism in the hard evaluation process of decision making on technology investment projects particularly to SMEs or individual companies in our country.An innovative decision support mechanism for investors is achieved by the scope and methodology of the study to obtain the appropriate market position so companies can achieve superior financial performance by allocating the scarce resources to specific investments before imitation of competitors in the market. Therefore, evaluation process of investment project has a profound impact on project selection or any later decision or action. Methodology that we suggested about handling technology competency evaluation and investment projects has a supportive qualification which proposes a solution to multi-criteria decision making problems.This thesis offers an evaluation framework to analyse technology competencies of manufacturing SMEs based on dimensions; process management, product competitiveness, information and communication technologies (ICT), market strategies, innovation and entrepreneurship and research and development (R&D). In this study, strategic approaches used for technology competency evaluation which are compatible with multi-criteria decision making methods are developed by taking the international studies into account. Survey questions of the developed methodology are applied to predetermined SMEs of survey research to analyse technology competency performance. The performance evaluation model is structured based on the six dimensions, decision criteria and knowledge of information defined by expert evaluations and literature review. SMEs are tested by using the developed model with the purpose of evaluating technological competencies, skills and infrastructures of enterprises.According to the results of cluster analysis which is used for technology assessment and capabilities analysis in this study, best-performing enterprises are determined as the same level by different cluster analysis; three, four and five-cluster analysis. Technology competency performances are growing respectively for micro, small and medium-sized enterprises based on the technology competency analysis. Research and development (R&D), information and communication technology (ICT) and innovation and entrepreneurship are respectively identified as the three most important dimensions of technology competency model. It is possible to evaluate enterprises fast depending on the explicable criteria by using the developed framework.

Küreselleşen dünyada ülkeler, teknoloji üreten ve teknoloji kullanan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Batı hızla teknoloji yoğun sektörlere kayarken, emek yoğun sektörlerin katma değeri hızla düşmektedir. Geleceğin sektörleri olarak bilgi teknolojisi, elektronik, iletişim, biyoteknoloji, süper iletkenler, yeni malzemeler, yazılım ve robot-otomasyon teknolojisi gösterilmektedir.Teknoloji sadece firmaların ve sektörlerin rekabet üstünlükleri için değil aynı zamanda ülkelerin verimlilikleri açısından da yaşamsal bir öneme sahiptir ve yarattığı etkiler bakımından gelişmişlik ya da gelişmemişlik düzeylerinde belirleyici rol oynamaktadır. Ayrıca ekonominin önemli aktörleri olan küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ), genellikle fiziksel ve finansal kısıtlamalardan dolayı limitli kaynaklara sahip olmaktadır. Bu nedenle, uygun teknolojilerin, en uygun yöntemlerle ve en uygun zamanda temin edilip en yaygın şekilde kullanılması, sadece firma stratejileri ile değil ulusal politika ve önceliklerle de belirlenir. Tez kapsamında işletmelerin teknoloji yetkinliklerinin belirlenmesine yönelik stratejik bir karar destek sistemi geliştirilmekte olup öncelikli alanlar olarak değerlendirilebilecek sektörlerde bu modelin ortaya koyduğu başarılı metodolojik yaklaşım ile ülkemizde teknoloji yetkinlik analizi konusundaki eksikliğin giderilmesine yönelik önemli bir adım atılmaktadır. Ülkemizde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükte işletmelerin verimliliklerini artırmak için, faaliyet gösterdiği sektör durumuna ve/veya stratejik planlarına göre teknoloji yatırım projelerini bir sistematik değerlendirme sonrasında hayata geçirme veya erteleme şeklinde karar almalarını kolaylaştıran çalışmamız, ülkemizde bu alanda destekleyici faaliyetler gerçekleştiren politika belirleyicilere ve kamu kurumlarına katkı sağlayan bir kılavuz niteliğindedir.Şirketler teknolojinin büyüme ve gelişme için bir sürücü niteliğinde olabileceğinin farkındadırlar, birçok yönetici stratejik iş amaçlarını desteklemek için teknolojiyi konuşlandırabileceğinden haberdardır. Farklı alternatifler arasından en uygun teknolojiyi belirlemek, seçmek ve gerçekleştirmek; bir değer oluşturma ve rekabetçi avantaj etrafında ciddi bir karar verme sürecini başlatmaktadır. Sektörel bazda teknoloji transferi yaparken uluslararası ortaklar ile yeni pazarlara erişme stratejisi ile teknoloji yönetiminde uzmanlaşmak gerekmektedir. Bu çalışmada geliştirilen model ile ülkemizde özellikle KOBİ veya şahıs şirketlerinin teknoloji yatırım projesi başlatma kararlarını verirken zorlandıkları değerlendirme sürecine yönelik bir karar destek mekanizması oluşturulmaktadır.Çalışma kapsamında ortaya konulan stratejik karar destek mekanizması sayesinde yenilikçi yatırımcılar, uygun pazar pozisyonunu elde edebilir ve pazardaki rekabetçilerin taklidinden evvel kıt kaynaklarını belirli yatırımlara bağlayarak üstün finansal performans elde edebilirler. Bu nedenle proje değerlendirmenin; proje seçimi veya daha yeni bir karar ya da eylem üzerinde derin bir etkisi vardır. Teknoloji yetkinlik değerlendirmesi ve yatırım projelerini ele almak için önerdiğimiz metodolojik yaklaşım teknoloji yönetimi alanındaki çok kriterli karar verme problemlerine çözüm sunan destekleyici bir nitelik taşımaktadır.Bu tez çalışmasında, imalat sektöründeki KOBİ'lerin teknoloji yetkinliklerini analiz etmek için; süreç yönetimi, ürün rekabetçiliği, bilgi ve iletişim teknolojileri, pazar stratejileri, inovasyon ve girişimcilik, araştırma-geliştirme boyutları dikkate alınarak bir değerlendirme çerçevesi önerilmektedir. Çalışmamızda işletmelerin teknoloji yetkinlik değerlendirmesi için kullanılan stratejik yaklaşımlar, çok kriterli karar verme yöntemleri ile uyumlu olarak modellenmiş olup uluslararası çalışmalar göz önünde bulundurularak geliştirilmiştir. Uzman değerlendirmesi ve literatür araştırması sonucunda elde edilen performans değerlendirme modeli, altı ana boyut, karar kriterleri ve ilişkili anket verileri dikkate alınarak yapılandırılmıştır. Geliştirilen metodoloji ile ilgili anketler, çalışmanın uygulama sahası için belirlenmiş olan KOBİ'lere uygulanarak teknoloji yetkinlik analizi yapılmıştır. KOBİ'ler, teknoloji yetkinliklerinin, yeteneklerinin ve alt yapılarının değerlendirilmesi amacıyla geliştirilmiş olan bu model kullanılarak teste tabi tutulmaktadır.Bu çalışmada teknoloji yetkinlik analizi için kullanılan değerlendirme yaklaşımlarından biri olan kümeleme analizi sonuçlarına göre, performansı üst düzey olarak belirlenmiş olan işletmeler, genellikle farklı kümeleme analizi (3,4 ve 5'li kümeleme) sonuçlarına göre de yüksek performans gösteren kümelerde yer almışlardır. Çok kriterli karar verme metotları ile elde edilen firma teknoloji yetkinlik sıralamaları da teknoloji yetkinlik sonuçlarını destekler niteliktedir. Teknoloji yetkinlik değerlendirmesine göre işletme performansları sırasıyla mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere doğru artmaktadır. Modeldeki en önemli ilk üç boyut; araştırma ve geliştirme (Ar-Ge), bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT), inovosyon ve girişimcilik olarak belirlenmiştir. Geliştirilen teknoloji yetkinlik modeli ile işletmelerin daha hızlı ve açıklanabilir kriterlere bağlı olarak değerlendirilmesi mümkün hale gelmiştir.