This research was conducted to genetically dissect the quantitative trait loci (QTLs) for spike related and other agronomic traits, and to understand their mode of inheritance in bread wheat during the years of 2009-2011.A genetic linkage map was constructed based on recombinant inbred lines (RILs) derived from cross between the Turkish cultivar Gerek and Moroccon cultivar Arrehane by using DArT markers anchored with SSR markers. This map consisted of 54 linkage groups belonging to twenty one bread wheat chromosomes, spanning to a total of 935.629 cM. Total number of markers mapped varied from 5 to 87 depending on the chromosomes. Seventy seven DArT markers with unpublished chromosomal locations were mapped on different chromosomes, whereas 23 DArT markers were mapped on different chromosomes instead of their published chromosomal locations. Interval mapping was conducted to identify QTLs for agronomic and spike related traits by using four different environments/locations. The QTL analysis led to the detection of 120 QTLs. Several important and novel genomic regions for spike morphology were detected. In addition, some of the QTLs showed pleiotropic effects for different quality traits. Stable QTL clusters influencing the 1000 grain weight, spike length, number of spikelets per spike, number of grains per spike, grain weight per spike, spike compactness and flowering time were identified on chromosomes 1A, 1B, 2B, 3D and 6B. It was concluded that DNA markers might provide an opportunity for increasing the frequency of desirable alleles for spike related traits through marker assisted selection.

Bu araştırma, ekmeklik buğdayda başak ile ilgili kantitatif özellik gen lokuslarının genetik olarak ortaya çıkartılması ve bunların kalıtım şekillerinin anlaşılması amacıyla 2009-2011 yılları arasında sürdürülmüştür.Türk ekmeklik buğday çeşidi Gerek ile Fas ekmeklik buğday çeşidi Arrehane'nin melezlenmesi ve elde edilen melezlerden tek tohum yöntemiyle oluşturulan rekombinant kendilenmiş hatlarda SSR markerlarla desteklenmiş DArT markerları kullanılarak genetik bağlantı haritası oluşturulmuştur. Bu harita 21 buğday kromozomu üzerinde toplam 935.629 cM uzunluğundaki 54 bağlantı grubundan oluşmuştur. Haritalanan marker sayısı kromozomlara bağlı olarak 5 ile 87 arasında değişmiştir. Farklı kromozomlarda daha önce kromozom üzerindeki yeri bilinmeyen 77 DArT markerı haritalanmıştır. 23 DArT markerının farklı kromozomlar üzerindeki yeri ise daha önce literatürde bildirilen yerlerinden farklı olarak saptanmıştır. Tarımsal ve başak özellikleri ile ilgili kantitatif özellik lokuslarını (QTL) saptamak amacıyla incelenen rekombinant kendilenmiş hatların dört farklı çevrede yetiştirilmesiyle elde edilen morfolojik ve fenolojik veriler ve bağlantı haritalarından yararlanılarak QTL haritalaması yapılmıştır. QTL analizleri sonucu 120 QTL belirlenmiştir. Başak morfolojisi ile ilgili çok sayıda yeni ve önemli genomik bölgeler saptanmıştır. Ayrıca, saptanan QTL'lerin bazıları farklı kalite özellikleri için pleiotropik etki göstermiştir. 1A, 1B, 2B, 3D ve 6 B kromozomları üzerinde 1000 dane ağırlığı, başak uzunluğu, başak başına başakçık sayısı, başak başına dane sayısı, başak başına dane ağırlığı , başak sıklığı ve çiçeklenme zamanını etkileyen stabil QTL grupları tanımlanmıştır. Araştırma sonuçlarına dayanarak, DNA markerlarının başak ile ilgili özellikler için arzu edile allelerin frakansını markera dayalı seleksiyon yoluyla artırma olanağı sağlayabileceği sonucuna varılmıştır.