Objective: Nowadays, blunt liver injury is increasingly preferred to be managed non-operatively. Therefore, wound heal progressing agents are widely investigated. N Acetyl Systein (NAC), which has antioxidant effect, is an amino aside derivate and a glutathione precursor as well. Aim of this study is to investigate the effect of NAC at liver injured bluntly.Materials and Methods: A total of 6 groups to be sham, NAC intraperitoneally (IP), and NAC intramuscular (IM) administrated 6 rats in each group. These groups were separated for day 3 (Sham-3, IM-3 and İP-3) and day 7 (Sham-7, IM-7 and IP-7) terminations. Blunt liver injury was performed by a simple fall of a 200 gr weight. The dosage of NAC was 50mg/kg and 200mg/kg for intramuscular and intraperitoneal pathways respectively. Histopathological assessment was done by scoring inflammation severity between 0-3, apoptosis index(AI) by the method of tunnel and Ki-67 proliferation index (PI).Results: AST and ALT levels were less in the seventh day groups than that of the third day groups. This decrease was significant in Sham-7 and IM-7 groups. Among the same day groups, AST, ALT and LDH levels were significantly low in IM and IP groups according to the Sham groups (p=0.01, p=0.004, respectively). However, there was no evident difference between IM and IP groups (p>0.05). Inflammation severity did not differ between the day 3 and 7 groups. But, it was significantly low in IM and IP groups compared to the Sham-3 (p=0.010, p=0.049, respectively). Day 7 groups also showed difference.Ki-67 PI?s of the IM-3 and IP-3 groups were prominently higher than that of the IM-7 and IP-7 groups (p<0.001, p=0.005, respectively). Ki-67 PI?s of the Sham-3, IM-3 and IP-3 groups were the differences between these groups were definite (p= 0.001 - 0.038).AI, the seventh day of the third day, groups, IM and IP groups did not differerences significantly (P> 0.05). AI groups' of the Sham-3, IM-3 groups were the differences between these groups were definite. Seventh-day AI groups, a significant differences between the sham group was higher in IM.Conclusion: The NAC seems to decrease the AST, ALT levels and inflammation severity and to increase cellular proliferation. However, further studies are required.

Amaç: Karaciğer, künt karın travmalarında en çok yaralanan organlar arasındadır. Günümüzde künt karaciğer travmasında nonoperatif tedavi sıklığı artmaktadır. Bu nedenle solid organ yaralanmalarında iyileşmeyi arttırıcı ajanların araştırılmasına devam edilmektedir. N-asetil sistein (NAC), antioksidan etkili, glutatyon prekürsörü olan bir amino asit türevidir. Bu çalışmanın amacı, künt karın travması sonrasında intraperitoneal ve intramusküler NAC uygulanmasının karaciğer yaralanması üzerine etkilerini araştırmaktır. Materyal Metod: Her grupta 6 rat olacak şekilde künt karın travma sonrası üçüncü ve yedinci günlerde sakrifiye edilen sham, intraperitoneal NAC (IP) ve intramusküler NAC (IM) uygulanan toplam 6 grup oluşturuldu. Künt karaciğer travması, iki yüz gr ağırlıktaki bir cisim, 0.784 joule kinetik enerji yaratacak şekilde, deneklerin sağ üst kadranına serbest düşürülerek oluşturuldu. NAC, intraperitoneal 200 mg/kg ve intramusküler 50 mg/kg dozda uygulandı. Deneyler üçüncü ve yedinci günlerde sonlandırıldı. Serumda AST, ALT ve LDH düzeyleri ölçüldü. Karaciğer dokusunda 0-3 arasında skorlanarak inflamasyon şiddeti, tunnel yöntemi ile apopitozis indeksi (AI) ve Ki-67 boyaması ile proliferasyon indeksi (PI) araştırıldı. Bulgular: Travma sonrası AST ve ALT düzeyleri üçüncü gün sakrifiye edilen gruplara göre yedinci gün sakrifiye edilen gruplarda azalmıştı. Bu azalma Sham ve IM gruplarında belirgindi. Travmadan sonra üçüncü gün ve yedinci gün sakrifiye edilen grupları kendi aralarındaki karşılaştırmasında AST, ALT ve LDH düzeyleri, Sham grubuna göre IM ve IP gruplarında belirgin azalmış bulundu (sırasıyla p=0.01, p=0.004). Bununla birlikte IM ve IP grupları arasındaki fark anlamlı değildi (p>0.05). Karaciğer dokusundaki inflamasyon şiddeti açısından, travmadan sonra üçüncü ve yedinci gün sakrifiye edilen gruplar arasında belirgin farklılık mevcuttu. Üçüncü gün sakrifiye edilen gruplar arasında Sham grubuna göre özellikle IM grubu ve IP grubu anlamlı düşük şiddette inflamasyon gösterdi (p=0.010 ve p=0.049). Yedinci gün sakrifiye edilen gruplarda da farklılık tespit edildi.Ki-67 PI, travma sonrası üçüncü gün sakrifiye edilen gruplarda yedinci gün sakrifiye edilen IM ve IP gruplarına göre belirgin yüksekti (p<0.001 ve p=0.005). Üçüncü gün sakrifiye edilen grupların Ki-67 PI; Sham, IM ve IP grupları arasındaki farkı belirgindi (sırasıyla p= 0.001, p=0.038). Travma sonrası yedinci gün sakrifye edilen gruplarında Ki-67 PI benzer bulundu.Apopitozis index, travma sonrası üçüncü gün sakrifiye edilen gruplarda yedinci gün sakrifiye edilen İM ve İP gruplarına göre belirgin fark yoktu. Travma sonrası üçüncü gün sakrfiye edilen gruplarında AI; Sham-3 grubunda en yüksek oranda olup İM-3 grup ile arasında istatiksel olarak anlamlıydi. Travma sonrası yedinci gün sakrifiye edilen gruplarında AI; sham grubunda yüksek iken İM ile arasındaki fark belirgindi. Sonuç: Künt karaciğer yaralanmasının tedavisinde NAC kullanımı, AST, ALT ve inflamasyon şiddetinin azalmasında, hücresel proliferasyonun artışında etkili olmaktadır. Bununla birlikte bu konuda ileri çalışmalar gerekmektedir.