Effective ram sperm cryopreservation protocols, which would yield acceptable fertility rates following artificial insemination (AI) in ewes, are currently lacking. During the process of cryopreservation, spermatozoa are exposed to osmotic pressure and heat stress at different rates. To reduce these negative effects on spermatozoa, new freezing methods and extenders are being tried to develop. The objective of the current studies are to compare the effects of various anisoosmatic conditions, cryoprodective agents (CAPs) on the motility, acrosome and membrane integrity of Awassi sperm. In the mating season, the sperm was collected from 2 Awassi ram than has been mixed and used. Two experiments were conducted. In experiment 1, the sperm was exposed to 75, 150, 225, 325, 425, 600 and 900±5 mOsm/kg sucrose solutions, held for 5 min and then returned to isosmotic condition. In experiment 2, the sperm was exposed to 0.5, 1.0 and 1.5 M glycerol (Gly), dimethyl sulfoxide (DMSO), ethylene glycol (EG) and propylene glycol (PG) for 5 min and then returned to isosmotic condition. The sperm was evaluated by microscopic assessment of the sperm motility, acrosome and membrane integrity. The motility of ram sperm was significantly affected from anisosmotic stress (P < 0.05). While anisosmotic stress had no effects on acrosomal integrity of ram sperm, there was a significant reduction in acrosomal integrity for ram sperm after the addition and removal of a 75 mOsm sucrose solution. The abrupt addition and removal of cryoprotectant had effect on the motility and acrosomal integrity of epididymal ram sperm (P < 0.05). There was a decrease in acrosomal integrity for ram sperm after exposure to cryoprotectant (P < 0.05) except 0.5 MGly (P > 0.05). In conclusion, the current data suggest ram sperm is resilient to vide range cryobiologiably stress conditions.Keywords: Awassi, cryoprotectans, osmotic tolerance, sperm.

Günümüzde koyunlarda dondurulmuş sperma ile yapılan tohumlamalardan yeterli oranda fertilite elde edilememektedir. Kryopreservasyon işlemi esnasında spermatozoa değişik oranlarda osmotik basınç ve ısı stresine maruz kalır. Sperma üzerinde oluşan bu olumsuz etkilerin azaltılması için dondurma metotları ve yeni sulandırıcılar denenmektedir. Bu çalışmanın amacı, anizoosmotik ortam ve kryoprotektanların ivesi sperması üzerine olan etkisini motilite, membran ve akrozom bütünlüğü yönünden değerlendirilmesidir. Sunulan araştırmada, çiftleşme sezonu içerisinde iki adet ivesi koçtan sun'i vajen yöntemiyle alınan ejakülatlar birleştirilip kullanıldı. Çalışma iki aşamadan oluşmuştur. Birinci aşamada, sperma 75, 150, 225, 325, 425, 600 ve 900±5 milliosmollük (mOsm)/kg sükroz solüsyonuna 5 dakika maruz bırakılıp yeniden osmotik duruma getirildi. İkinci aşamada, sperma 0.5, 1.0 ve 1.5 M gliserol (Gly), dimethil sülfoksid (DMSO), ethilen glikol (EG) ve propilen glikol (PG) kryoprotektan içeren solusyonlara 5 dakika maruz bırakılıp yeniden osmotik duruma getirildi. Spermalar motilite, membran ve akrozom bütünlüğü yönünden değerlendirildi.Koç sperma motilitesi anizoozmotik stres faktörlerinden önemli derecede etkilendi (P < 0.05). Genel olarak sperm akrozom bütünlüğü, anizoozmotik ortamdan etkilenmezken, 75 mOsm'lük sükroz solüsyonu akrozom bütünlüğünü önemli oranda düşürdü. Kryoprotektanların eklenmesi ve uzaklaştırılması motilite ve akrozom bütünlüğünü etkiledi (P < 0.05). 0.5 M Gly (P > 0.05) hariç diğer oranlardaki kryoprotektanlar akzorom bütünlüğünü önemli derecede etkiledi. Sonuç olarak İvesi koç spermasının çeşitli stres faktörlere karşı geniş direnç aralığı olduğunu göstermiştir. Anahtar kelimeler: İvesi, kryoprotektan, osmotik tolerans, sperma.