In this study examined to the effect of humic acid (HA) x boron (B) interactions on yield, yield output, 100 shell and kernel weight, shell thickness, shell length, healthy kernel ratio, wrinkle kernel ratio and nutrient content of Tombul hazelnut cultivar (Corylus avellana L.). For this purpose, 0, 50, 100 and 200 mg/kg HA (BAS-18, 18% humic acid) and 0, 5, 10 and 15 g B/ocak dose (Etidot 67, 21% B) were applied to a hazelnut garden in which Tombul hazelnut is grown in the province of Giresun. The study was conducted two seasons (2016 and 2017) by using factorial experimental design with 3 replications. According to variance analysis results, HA application and HAxB interaction were found to be significant in hazelnut yield (P < 0.01). In terms of the yield components, HA application was found to be significant in 100 shell and kernel hazelnut weight, HAxB interaction was found to be significant in shell length, HA, B and HAxB interaction was found to be significant in healthy kernel ratio, B dose was found to be significant in wrinkled kernel ratio and HAxB interaction was found to be significant in yield output (P < 0.05). While HA increased mean hazelnut yield (in 2016 and 2017) significantly from 2.04 kg/ocak to 3.13 kg/ocak with a rate of 53.43% when compared with the control; B doses increased from 2.20 kg/ January to 2.51 kg/ ocak with a rate of 14.09%. Humic acid x B interaction (in 2016) increased average hazelnut yield statistically significantly from 1.19 kg/ocak to 2.03 kg/ocak with a rate of 70.59%. While the highest hazelnut yield was obtained from highest HA and B doses (200 mg/kg HA and 15 g B/ocak); in HAxB interaction (in 2016), it was obtained from lower HA and B doses (100 mg/kg and 5 g B/ocak). The highest 100 shelled hazelnut weight was obtained from 200 mg/kg HA application in control B dose (158.39 g), while the highest 100 kernel weight was obtained from 50 mg/kg HA application in 10 g B dose (86 g). In shell length, shell thickness, healthy kernel ratio, damaged kernel ratio and yield output were found to be more effective with 50-100 mg/kg HA and 5 g B/ocak doses than higher doses of HA and B. The effect of applications on nutrient content was found variable dependent on the factors of dose and year. As a conclusion, it was found that using HA and B together was more effective than using them separately on the yield and quality of hazelnut and required less fertilizer. They were recommended to 100 mg/kg HA + 5 g B/ocak doses for optimum yield in Tombul hazelnut cultivar.Key Words: Tombul hazelnut, humic acid, boron, yield, output, nutrient content.

Bu araştırmada humik asit (HA) x bor (B) interaksiyonunun Tombul fındık çeşidinde (Corylus avellana L.) verim, randıman, 100 adet kabuklu ve iç ağırlık, kabuk kalınlığı, kabuk uzunluğu, sağlam iç oranı, buruşuk iç oranı ve besin element içeriğine etkileri incelenmiştir. Bu amaçla Giresun ilinde Tombul fındık çeşidinin yetiştirildiği fındık bahçesine 0, 50, 100 ve 200 mg/kg HA (BAS-18, % 18 humik asit) ve 0, 5, 10 ve 15 g B/ocak dozları (Etidot 67, % 21 B) uygulanmıştır. Çalışma 2016 ve 2017 yıllarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü yürütülmüştür. Varyans analizlerine göre fındık veriminde HA uygulamaları ve HAxB interaksiyonu önemli (P < 0.01) bulunmuştur. Verim unsurlarından 100 adet kabuklu ve iç fındık ağırlığında HA uygulaması, kabuk uzunluğunda HAxB interaksiyonu, sağlam iç oranında HA, B ve HAxB interaksiyonu, buruşuk iç oranında B dozları, randımanda HAxB interaksiyonu önemli (P < 0.05) bulunmuştur. Humik asit ortalama fındık verimini (2016 ve 2017 yılı) kontrole göre 2.04 kg/ocak'tan 3.13 kg/ocak'a % 53.43 oranında önemli derecede artırırken; B dozları 2.20 kg/ocak'tan 2.51 kg/ocak'a % 14.09 oranında artırmıştır. Humik asit x B interaksiyonu (2016 yılı) ise fındık verimini 1.19 kg/ocak'tan 2.03 kg/ocak'a % 70.59 oranında istatistiksel olarak önemli derecede artırmıştır. En yüksek fındık verimi en yüksek HA ve B dozlarından (200 mg/kg HA ve 15 g B/ocak) elde edilirken; HAxB interaksiyonunda (2016 yılı) daha düşük HA ve B dozlarından (100 mg/kg ve 5 g B/ocak) elde edilmiştir. En yüksek 100 adet kabuklu fındık ağırlığı kontrol B dozunda 200 mg/kg HA uygulamasından (158.39 g), 100 adet iç ağırlık ise 10 g B dozunda 50 mg/kg HA uygulamasından (86 g) elde edilmiştir. Kabuk uzunluğu, kabuk kalınlığı, sağlam iç oranı, buruşuk iç oranı ve randımanda 50-100 mg/kg HA ile 5 g B/ocak dozlarının daha etkili olduğu bulunmuştur. Uygulamaların besin element içeriğine etkisinin doz ve yıl faktörlerine bağlı değişken olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak fındık verim ve kalitesi üzerine HA ve B'nin birlikte kullanımının ayrı ayrı kullanımından daha etkili olduğu, daha az gübre gerektirdiği ve optimum fındık verimi için Tombul fındığa 100 mg/kg HA + 5 g B/ocak dozları tavsiye edilmiştir. Anahtar kelimeler: Tombul fındık, humik asit, bor, verim, randıman, besin element içeriği.