Control charts are statistical tools used with aim of seeing output data dealing with production and to detect the change occurring in the process during production. In the case of deviation of the standards predetermined of the products manufactured in production process, to prevent of the possible losses which may exist during intervention are of great importance as regards time and cost. So, we couldn't see the studies in the literature about multi-change statistical process control used commonly in foreign literature in recent years. With this study, we aimed to contribute to the native literature. By sampling by means of median ranked set sampling (MRSS), extreme ranked set sampling (ERSS), ranked set sampling (RSS) and simple random sampling (SRS), Hotelling T2 control chart of multivariate statistical process control method were formed. With the help of, the formed Hotelling T2, sampling methods have been compared as regards their performances. In addition, by making simulation study, the performances of sampling methods were compared as regards average run length (ARL) values obtained for Hotelling T2 control charts.The study consisted of four sections, the first three section of which consists of theory and the last of which practice. In the first section, quality control and statistical process control were defined and some knowledge about these subjects was given. In the later section, Hotelling T2 control charts and ranked sampling methods were examined in details. In the last part of the thesis, in a firm manufacturing cement, Hotelling T2 control charts were used and the application of SQC was realized. In the application, data set including 100 units belonging to five varieties affecting cement quality produced in that firm were used.In the last section of the study, when there was a relationship between multivariate process, the sampling was done with median ranked set sampling, and when Hotelling T2 control graphics was formed, while the signal out of control is determined, this couldn't find in the other sampling methods. In addition as regards ARL values, when compared to, and when the sampling was realized by median ranked set sampling method, it was observed that the deviation of the process were detected earlier that the other sampling methods.

Kontrol grafikleri üretim süreci esnasında proses de meydana gelebilecek değişimi tespit etmek ve üretime ait çıktı verilerini görmek amacıyla kullanılan istatistiksel araçlardır. Bir üretim prosesinde üretilen ürünlerin daha önceden belirlenen standartlardan sapması durumunda müdahale ederek meydana gelebilecek kayıpların önüne geçilmesi zaman ve maliyet bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu önemden dolayı son yıllarda yabancı literatürde oldukça yaygın bir biçimde kullanılan çok değişkenli istatistiksel proses kontrol metotları ile ilgili çalışmalara yerli literatürde yeterince rastlanmamıştır. Bu çalışma ile yerli literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır.Çalışmada basit tesadüfi örnekleme, sıralı küme örnekleme, uç sıralı küme örnekleme ve medyan sıralı küme örnekleme yöntemleri ile örneklem alınarak çok değişkenli istatistiksel proses kontrol metotlarından Hotelling T2 kontrol grafikleri oluşturulmuştur. Oluşturulan Hotelling T2 kontrol grafikleri yardımıyla örnekleme yöntemleri performansları bakımından karşılaştırılmıştır. Ayrıca simulasyon çalışması yapılarak örnekleme yöntemlerinin performansları Hotelling T2 kontrol grafikleri için elde edilen ortalama işletim uzunluğu (ARL) değerleri bakımından karşılaştırılmıştır.Çalışma, ilk üç bölüm teori ve son bölüm uygulama olmak üzere başlıca dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde kalite kontrolü ve istatistiksel proses kontrolünün tanımları yapılarak bu konularla ilgili bilgiler verilmiştir. Sonraki iki bölümde ise sırasıyla Hotelling T2 kontrol grafiği, sıralı küme örnekleme yöntemleri ayrıntılı biçimde incelenmiştir.Tezin son bölümü olan uygulama bölümünde ise çimento üretimi yapan bir işletmede çok değişkenli istatistiksel proses kontrol metotlarından Hotelling T2 kontrol grafikleri kullanılarak bir İKK uygulaması yapılmıştır. Uygulamada söz konusu işletmede üretimi yapılan çimento kalitesini etkileyen beş değişkene ait 100 birimden oluşan veri seti kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda çok değişkenli proseslerde, değişkenler arasında bir ilişki olduğunda, medyan sıralı küme örnekleme yöntemi ile örnekleme yapılıp Hotelling T2 kontrol grafiği oluşturulduğunda kontrol dışı sinyali tespit edilirken diğer örnekleme yöntemlerinde tespit edilememiştir. Ayrıca ARL değerleri bakımından da karşılaştırılma yapıldığında, medyan sıralı küme örnekleme yöntemi ile örnekleme yapıldığında prosesteki kaymanın diğer örnekleme yöntemlerine göre daha erken tespit edildiği görülmüştür.