This study attempts to carry out a vertical and horizontal analysis of 5th grade maths textbooks of Turkey (Ortaokul Matematik 5. Sınıf Ders Kitabı) and of Singapore (My Pals are Here). To this end, document analysis was applied by using a compiled analysis framework based on the relevant literature. The horizontal analysis focuses on structural properties of both textbooks such as the number of pages allotted for topics, structural organization of the topics, titles, and the sequencing of these titles. The vertical analysis compares the percentage, triangles and rectangles topics of the books in terms of their alignment with program outcomes, presentation of the topics (mathematical content and worked examples), expectations from students (potential cognitive demand, types of expected responses and reasoning and proof) and mistakes and ambiguities. The horizontal analysis shows that Turkish book allocates more pages to topics on average, it makes more use of structures (e.g. are we ready?, let us remember!, let us do it together!) and its organization structure is comparably more complex. It also shows that the books differ in terms of the titles of the topic and their sequence. Vertical analysis shows that both books are committed to alignment with the program outcomes, that there is only one mistake in Singapore textbook resulting from repetition of a single word and that Turkish book contains several mistakes and ambiguities. Results regarding worked examples show that Singapore book contains more visual representations, modeling and multiple solution strategies while the Turkish book contains more real-world-related worked examples. Results also show that questions in Singapore book contains a relatively higher level of potential cognitive demand but that most questions in both books are at memorization level. Singapore book contains more reasoning and proof questions while there are no questions that encourage students to evaluate justifications, and to develop generic examples, and empirical arguments in either book. It is also discussed that both structural and content-related differences between the textbooks could stem from traditional philosophical and instructional approaches adopted by countries. Keywords: Mathematics textbook comparison, worked examples, potential cognitive demand, reasoning and proof.

Bu çalışma, Türkiye (Ortaokul Matematik 5. Sınıf Ders Kitabı) ve Singapur (My Pals are Here) 5. sınıf matematik ders kitaplarının yatay ve dikey analizini yapmayı amaçlamıştır. Bunun için, alan yazına dayalı karma bir analiz çerçevesi kullanılarak doküman analizi yapılmıştır. Yatay analizde, her iki ülkenin ders kitapları konulara ayrılan ortalama sayfa sayısı, konuların yapısal düzeni, başlıklar ve sıralanışı gibi yapısal özellikler açısından karşılaştırılmıştır. Dikey analizde kitaplar, yüzdeler, üçgenler ve dörtgenler konusunda kazanımlarla uyum, konuların öğrencilere sunumu (matematiksel içerik, çözümlü örnekler), öğrenciden beklenenler (potansiyel bilişsel istem, cevap türü, muhakeme ve ispat) ile hatalar ve muğlaklıklar açısından karşılaştırılmıştır. Araştırmanın yatay analiz bulguları, Türkiye kitabında konu başına düşen ortalama sayfa sayısının daha fazla olduğunu, konuların içerik düzeninde daha fazla sayıda yapı (hazır mıyız?, hatırlayalım!, birlikte yapalım! gibi) kullanıldığını, konuların organizasyon şemasının daha karmaşık olduğunu ve her iki kitabın kullandığı konu başlıklarının ve bunların sıralanışının farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Araştırmanın dikey analiz bulguları, her iki kitabın da öğretim programı kazanımlarına sadık kaldığını, Singapur kitabında sadece bir soruda kelime tekrarına dayalı hata bulunduğunu, Türkiye kitabında bazı hatalar ve muğlaklıklar bulunduğunu ortaya koymuştur. Çözümlü örnekler açısından Singapur kitabının daha fazla görsel temsil içerdiği, modellemeye daha sık başvurduğu, farklı çözüm yollarına daha fazla yer verdiği, Türkiye kitabının ise günlük hayatla ilişkili çözümlü örneklere daha fazla yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Potansiyel bilişsel istem bakımından Singapur kitabındaki soruların göreceli olarak daha yüksek seviyede bilişsel istem gerektirdiği fakat her iki ülke kitabında da soruların çoğunun hatırlama düzeyinde olduğu bulunmuştur. Ayrıca, Singapur ders kitabında daha fazla muhakeme ve ispat gerektiren soru olduğu, her iki ülke kitabında da gerekçeleri değerlendirmeye, kapsamlı örneğe ve denemeye dayalı argümana teşvik eden sorulara rastlanmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada ders kitapları arasındaki içeriksel ve yapısal farklılıkların ülkelere ait geleneksel felsefi ve öğretimsel yaklaşımlardan kaynaklanabildiği de tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Matematik ders kitabı karşılaştırması, çözümlü örnekler, bilişsel istem, muhakeme ve ispat.