Aim: Salvia genus which in Labiatae family is represented by which 50% of the 89 endemic species in Turkey. Salvia genus has been used for many years as a treatment for the public. In this perspective it will be mentioned the value of Salvia cerino-pruinosa var. elazigensis the genus is intented to be studied in detail from the chemical and biological aspects. Material and Method: In this study S. cerino-pruinosa var elazigensis, antioxidant, anticholinesterase, tyrosinase and urease enzyme activities of elazigensis were investigated by preparing chloroform and ethanol extracts and also using preparative HPLC and othet classical chromatographic methods in the chemical profile in the light of the extracts, purifying the structure of secondary metabolites are elucidated by spectroscopic methods after determining the antioxidant activity of isolated compounds which is urease, anticholinesterase and tyrosinase enzyme activities were also determined. In addition, this genus prepared ethonal extracts from leaves, branches, flowers, roots and mixtures of them. Making quantitative analysis of some compounds by LC-MS/MS of these extracts the fatty acid profile was determined by GC-MS/MS preparing petroleum ether extracts of all the sections.Results: As a result of S. cerino-pruinosa var elazigensis, 30 different substances were obtained which were different from the active ethanol extracts prepared from the underground and overground parts of the genus. Of these compounds, those in the triterpen structure were identified as ursolic, oleanolik acids and beta-amyrin. It was determined that those in steroids were β-sitosterol, stigmasterol, 7-alfa-hydroxy-beta sitosterol and g-sitostenone. It was determined dehydrorhenone and ferruginol also that thos include flavonoids were salvigenin, apigenin, luteolin 7-glycoside, rosmarinic acid, fumaric acid, caffeic acid, salvianolic acid A and B, Benoic acid, protocatechuic acid 4-hydroxybenzoic acid 4-hydroxybenzaldehyde, scopolar and bis- hexyl benzene 1,2 dicarboxylate), bis (2-ethylhexyl) terephthalate. Conclusion: Thus, the results obtained from the S. cerino-pruinosa var. elazigensis which studied for the first time the chemical contents and the above-mentioned activities are brought to the scientific world.Key words: S. cerino-pruinosa var. elazigensis, Isolation, antioxidant, enzyme activity, LC-MS/MS, GC-MS/MS.This study was supported by TUBITAK(Project No: 114Z801).

Amaç: Labiatae familyasında yer almakta olan Salvia L. cinsi Türkiye`de %50 si endemik olan 89 tür ile temsil edilmektedir. Salvia cinsi uzun yıllardan bu yana halk arasında tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Bu çerçevede bölgemizin bir değeri olan endemik Salvia cerino-pruinosa var. elazigensis türünün kimyasal ve biyolojik yönden detaylı bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada S. cerino-pruinosa var. elazigensis`in, kloroform ve etanol ekstreleri hazırlanarak antioksidan, antikolinesteraz, tirozinaz ve üreaz enzim aktiviteleri araştırılmış ve ekstrelerin kimyasal profili ışığında preparatif HPLC ve diğer klasik kromatografik yöntemlerin kullanılması ile sekonder metabolitler saflaştırılarak yapıları spektroskopik yöntemlerle aydınlatılarak, izole edilen bileşiklerin antioksidan aktivitesi belirlenmesi sonrasında üreaz, antikolinesteraz ve tirozinaz enzim aktiviteleri de belirlenmiştir. Ayrıca bu türün yaprak, dal, çiçek, kök ve bunların karışımından hazırlanan etanol ekstreleri LC-MS/MS ile bazı bileşiklerin miktar tayini yapılmıştır ve bu türün tüm kısımlarının petrol eteri ekstresi hazırlanarak GC-MS/MS ile yağ asidi profili belirlenmiştir.Bulgular: Sonuç olarak S. cerino-pruinosa var. elazigensis türünün toprak altı ve toprak üstü kısımlarından hazırlanan aktif etanol ekstrelerinden farklı 30 madde elde edilmiştir. Bu bileşiklerden triterpen yapısında olanların ursolik ve oleanolik asitler ile beta-amyrin olduğu, steroit yapıda olanların β-sitosterol, stigmasterol, 7-α-hidroksi-β-sitosterol, -sitostenon`e olduğu, diterpen yapısında olanların ferruginol, sugiol, 7-asetil royleanon, kriptanol, 6,7-dehidroroyleanon olduğu flavonoit yapıda olanların ise salvigenin, apigenin, luteolin 7-glikosit, fenolik yapıda olanların rozmarinik asit, fumarik asit, kaffeik asit, salvianolik asit A ve B, benzoik asit, protokateşik asit, 4-hidroksibenzoik asit, 4-hidroksibenzaldehit, scoparon ve bis-(2-etil hekzil benzen 1,2 dikarboksilat), bis(2-etil heksil) teraftalat olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Böylece kimyasal içerikleri ve yukarıda belirtilen aktiviteleri ilk kez incelenen S. cerino-pruinosa var. elazigensis türünden elde edilen sonuçlar bilim dünyasına kazandırılmıştır.Anahtar Sözcükler: S. cerino-pruinosa var. elazigensis, izolasyon, antioksidan, enzim aktivitesi, LC-MS/MS, GC-MS/MS.Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir (Proje No: 114Z801).